开国维东井,城池起北辰。
咸歌太平日,共乐建寅(yín)春。
雪尽黄山树,冰开黑水津。
草迎金埒(liè)马,花伴玉楼人。
鸿渐看无数,莺歌听欲频。
何当桂枝擢(zhuó),还及柳条新。
建国立都对应着东井星宿,城池从北辰处开始延伸。
百姓们都在歌颂太平盛世,共同沉浸于正月欢乐春。
黄山树上的冬雪已经化尽,黑水渡口坚冰也已消融。
金沟边青草丛生如迎春到,香花开放陪伴玉楼美人。
眼前无数鸿鸟在空中飞翔,黄莺频频传来美妙歌声。
什么时候能在科举中登第,回家还赶得上柳条清新。
开国:指建国立都。维:连结。一作“移”。东井:星宿名,位处银河之东,也称井宿。维东井,指唐都长安与东井对应。起:一作“对”。北辰:指北极星。
咸:全,都。建寅:指夏历正月。
雪:一作“云”。黄:一作“青”。黑水:此指渭水。津:渡口。一作“滨”。
金埒:指用金堆成的矮墙。伴:一作“醉”。玉楼:华丽的楼。
鸿渐:谓鸿鹄飞翔从低到高,循序渐进。歌:一作“声”。
桂枝擢:喻指科举及第。还:指归家。
此诗是命题写景之作,亦是试律诗的主要题材之一。首二联从正面破题,但并非直接点破,而是以“东井”“北辰”破“长安”,以“建寅春”破“早春”,且同时总起全诗。三联承写诗题中的“早春”二字,描写冰消雪融之景。四联具体描摹的是早春时节,草长花开之景,且又加入了人们游春的活动。“迎”“伴”二字都用了拟人手法,赋予花草以人格色彩,使它们显得如此有情、可爱。相对于四联主要描写植物,五联描写的却是春天动物的活动。此联上句是远景的描述,下句由视觉转入听觉,描写了黄莺的啼鸣。末联表面上仍写春色,实际上是表达了作者希望自己早日登第出仕,以有所作为的理想和抱负,也表现了作者积极进取的人生态度。
巫岭岧峣天际重,佳期宿昔愿相从。
朝云暮雨连天暗,神女知来第几峰。
作相开黄阁,为郎奏赤墀。君臣道合体,父子贵同时。
国以推贤答,家无内举疑。凤池真水镜,兰省得华滋。
未睹风流日,先闻新赋诗。江山清谢脁,花木媚丘迟。
吏部来何暮,王言念在兹。丹青无不可,霖雨亦相期。
昔我投荒处,孤烟望岛夷。群鸥终日狎,落叶数年悲。
渔父留歌咏,江妃入兴词。今将献知己,相感勿吾欺。
凉夜窥清沼,池空水月秋。满轮沉玉镜,半魄落银钩。
蟾影摇轻浪,菱花渡浅流。漏移光渐洁,云敛色偏浮。
似璧悲三献,疑珠怯再投。能持千里意,来照楚乡愁。
五马向西椒,重阳坐丽谯。徐州带绿水,楚国在青霄。
张幕连江树,开筵接海潮。凌云词客语,回雪舞人娇。
梅福惭仙吏,羊公赏下僚。新丰酒旧美,况是菊花朝。
西行碍浅石,北转入谿桥。树色烟轻重,湖光风动摇。
百花乱飞雪,万岭叠青霄。猿挂临潭筱,鸥迎出浦桡。
惟应赏心客,兹路不言遥。
窜谪边穷海,川原近恶谿.有时闻虎啸,无夜不猿啼。
地暖花长发,岩高日易低。故乡可忆处,遥指斗牛西。
东越相逢地,西亭送别津。风潮看解缆,云海去愁人。
乡在桃林岸,山连枫树春。因怀故园意,归与孟家邻。
杜门不欲出,久与世情疏。以此为长策,劝君归旧庐。
醉歌田舍酒,笑读古人书。好是一生事,无劳献子虚。
拙宦从江左,投荒更海边。山将孤屿近,水共恶谿连。
地湿梅多雨,潭蒸竹起烟。未应悲晚发,炎瘴苦华年。
土地穷瓯越,风光肇建寅。插桃销瘴疠,移竹近阶墀。
半是吴风俗,仍为楚岁时。更逢习凿齿,言在汉川湄。