倏见江头万鼓催,更闻脚底一声雷。
怒涛直欲浮天去,急浪犹能带雨来。
岂但皇都夸伟观,要令区宇绝纖埃。
灵胥勇志嗟何在,共吊江山付此杯。
揽飞云兮遐思,轶迅飙兮流目。涪之水兮渺瀰,秘殊境兮仙谷。
彼仙谷兮何有,辟埃氛兮泬寥。森幽篁兮拥翠,蓊嘉柏兮相樛。
路窈窕兮山盘纡,田可稼兮溪可渔。谷中人兮归何时,雾冥冥兮雨霏霏。
人心洪涛兮冲君航,世途羊肠兮隤君马。盍舍策兮停桡,聊相羊兮田野。
兰室兮蕙裯,鹤舞兮猿嗥。君归来兮何乐,澹无取兮焉求。
敷床兮千万轴,问何如兮岳之麓。慨视世兮抢攘,忍洁身兮幽独。
谷中人兮无淹留,霭肤寸兮泽九州。芳菲菲兮未沫,期岁晚兮逍遥。
朝来一穗看炉烟,遽挽银河下九天。
东海不冤私自幸,南阳高卧且随缘。
佳名德雨闻前代,尺字商霖证昔年。
老子婆婆那辨此,两翁心印有人传。
讼牒日已稀,私幸庭无留。
胡不了租税,顾为此拘囚。
催科迫星火,对案亦包羞。
作苦念田家,岁莫得少休。
羔酒会邻里,盍归与妇谋。
刻期亦人耳,吾其反自修。
天地方摇落,江湖入梦思。
三为京辇客,十见载华移。
亹亹金闺直,萧萧素发垂。
残年饱吃饭,细诵少陵诗。
唐高祖之第三女,微时嫁柴绍。高祖起兵反隋,绍与妻谋曰:“尊公欲扫平天下,绍欲迎接义旗,二人同去则不可,吾独行又俱后害,未知机如何?”妻曰:“公宜速去。予一妇人,临时自为计。”绍即间行至太原投高祖。妻乃归酃县,散家资,起兵以应高祖,得兵七万人,颇多为女子,与太宗俱围京城,号曰娘子军。京城平,封为平阳公主。
唐高祖(李渊)的第三个女儿,地位低微时嫁给了柴绍。唐高祖率兵起义,柴绍和妻子商量说:“你父亲想平定混乱的天下,我想投奔起义军,一起离开不可行,我独自走后又害怕你有危险,到底应该怎么办呢?”妻子说:“你应该速速离开。我一个妇女,到那时自己会有办法的。”柴绍立刻抄小路赶往太原投奔唐高祖(李渊)。他的妻子则回到酃县,拿出家里的积蓄,组建一支军队来响应唐高祖(李渊),招募到的士兵有七万人,很多都是女子,和唐太宗(李世民)一齐包围了京城,号称“娘子军”。京城被攻下以后,她被封为平阳公主。
奕奕秋光照眼明,野香山秀互相迎。路穿蒙密无人见,天借阴凉助我行。
水窦溅流如贝玉,松风疏韵作韶茎。一重一掩尘埃远,故比城中分外清。
平时乃粪壤,此日遣杷锄。岂徒植花卉,兼列果与蔬。
去家无百步,幽境若村墟。君公兹避世,聊慰忆荒庐。
春风寻细草,夜月倚高梧。穿垣置小户,直接东城隅。
自君卧漳滨,我意恍若疾。无人与笑言,兀兀守一室。
当寝或不寝,当食或不食。有思气填胸,可骇几战慄。
想君端在家,比我乃安逸。妻孥以嬉娱,簿领久阁笔。
南城趋北城,道路无所隔。我岂无仆马,子不见宾客。
哦亭足清风,林木助萧瑟。葵花无数开,莲叶亦已出。
起来定何时,幸会能几日。已令刍白醪,待子欢促膝。
碧纱洞里桃花陌,只许刘郎擅好春。一片兰台风外月,不知元属避秦人。