雁塞日初晴,狐关雪复平。危楼缘广漠,古窦傍长城。
拂剑金星出,弯弧玉羽鸣。谁知系虏者,贾谊是书生。
昔闻关山险,今作关山行。登危复盘曲,十步始一平。
秋潦混泥途,崖石乱纵横。仄径俯颓坡,仆马度凌兢。
薄暮至绝巅,天地划开明。飘风吹暝色,凛然寒气凝。
慨念兹川岳,设险辅秦京。时危资窃据,历代纷战争。
昌时久混一,六合且休兵。凭高一舒啸,缅怀千载情。
沈沈止水,如大圆镜。一波不生,万象交映。彼美外史,知止有定。
观水之渊,复我之性。湛然虚明,犹水之莹。寂然不动,犹水之静。
众理具存,四端随应。操之者仙,念之者圣。至道不烦,主一持敬。
盈盈秋水写潇湘,欲抱閒情寄澹妆。谢却离骚怨公子,云边分得可人香。
劝君此别任匆匆,吴越相望不异风。西蜀子云玄未就,经年饱食醋和葱。
求则不得,不求或与。老眼空阔,清风万古。
银山碛(qì)口风似箭,铁门关西月如练。
双双愁泪沾马毛,飒(sà)飒胡沙迸(bèng)人面。
丈夫三十未富贵,安能终日守笔砚。
银山碛口狂风好似利箭,铁门关西明月有如白练。
双双愁泪沾湿战马皮毛,飒飒风沙扑打行人脸面。
男儿三十未能建功立业,怎能终日死守笔墨纸砚!
银山碛西馆:银山碛又称银山,在今新疆吐鲁番西南,其西有吕光馆。碛,沙地。银山碛口:地名,在焉耆西三百里。铁门关:在焉耆以西五十里。练:白色的熟绢。
飒飒:象声词,风声。胡沙:胡地的风沙。迸:扑打。
守笔砚:里指与武功相对的文墨之事。
偶因剡荐误乘骢,行遍滇南障塞中。士习渐看邹鲁盛,提封应比汉唐雄。
金笳夜吸榆关月,画帜晴摇渌水风。喜有台端曹宪副,贤劳处处筑儒宫。
细雨侵窗古砚凉,挥毫兰蕙满书堂。素屏绕榻占清梦,墨沈临风散祖香。
阆苑有花春百亩,空山结佩楚三湘。是谁臭味从吾好,入室同心两坐忘。
拍天秋水浩无涯,尘袜凌波任溯洄。安得微躯轻似许,同过弱水看蓬莱。